Adak Nedir?
Adak nedir?(nezir); bir kişinin aslında yükümlü olmadığı bir ibadeti yapmayı adamasıdır. Mümin bir sebebe bağlı olmaksızın veya bir sebebe binaen herhangi bir ibadeti yapmayı adarsa; bunu yerine getirmesi vacip olur.
Nezir denince akla ilk olarak koyun kurban etmek gelir. Müslüman, olmasını umduğu herhangi bir şey gerçekleştiğinde, bir kurban keseceğini adamakta; bunu kendisine bir borç kılmaktadır. Eğer istediği şey gerçekleşirse kurban kesmektedir.
Müslüman namaz kılmayı, oruç tutmayı, tavaf yapmayı, sadaka vermeyi, hac veya umre yapmayı da adayabilir. Burada önemli olan, adanan şeyin cinsinden bir ibadet bulunmasıdır. Yani; tavuk veya kaz kesmek, türbe ziyaret etmek, kurşun döktürmek adanamaz.
Adak ne zaman gerçekleştirilmelidir?
Adak yapıldığı esnada belli bir zaman şartı belirtildiyse; o zamanda yapılması vacip olur. Ama kayıt konulmadıysa istenilen bir zamanda gerçekleştirmek üzere kişinin üzerinde borç kalır.
Mesela “Allah bana bir ev nasip ederse, üç gün oruç tutacağım.” diyen bir kişinin isteği gerçekleşirse, istediği zaman oruç tutar. Bunların art arda olması da gerekmez. Ancak “Allah bana bir ev nasip ederse, recep ayında üç gün oruç tutacağım.” deseydi, ancak recep ayında tutması şartıyla borcunu ödemiş olabilirdi.
Adak kurbanına ilişkin hükümler
Adak olarak kurban kesmek, etin tüketimi ile ilgili bazı kısıtlamalar sebebiyle ilmihal kitaplarında özel bahis ile açıklanır. Çünkü temel kaide şudur: Adak kurbanından kesen kişi ve ailesi faydalanamaz.
Adak kurbanı belli bir şarta bağlı olarak söylendiyse; o şartın vuku bulmasıyla beraber kesilmesi vacip olur. Kurban kesilerek eti dağıtılır. Etin dağıtımında kesildiği bölgeye öncelik verilebilse de başka bir yerde de dağıtılabilir.
Kesilen kurbanın etinden, hem kesen kişi hem de bakmakla yükümlü olduğu kişiler yiyemezler. Yani hem kesen kişi hem de dedesi, ninesi, annesi, babası, eşi, çocukları ve torunları yiyemezler. Eğer yerlerse bedelini tasadduk etmeleri, yani sadaka olarak vermeleri gerekir.
Kurbanın etinin ve diğer parçalarının satılması veya gelir getirici başka bir işe harcanması da caiz değildir. Bununla beraber derisi, bağırsakları, kemikleri, içyağı ve eti dışında kalan diğer parçaları kullanılmak üzere başkalarına hediye edilebileceği gibi evde de kullanılabilir.
Kurban eğer ücretle kestirilmişse, kasap parası da ayrıca verilmeli, kurbanın eti veya derisi gibi parçaları ücret olarak verilmemelidir. Adak kurbanının eti ve diğer parçaları Allah rızası gözetilerek tüketilmelidir. Bunun bir ibadet olduğu akıldan çıkarılmamalıdır.
